Nhân rộng những mô hình hay

Những mô hình hay

Chi hội sống xanh ở phường Lý Thái Tổ là một mô hình tiên phong và hiệu quả trong việc thúc đẩy lối sống xanh và bảo vệ môi trường tại quận Hoàn Kiếm. Mô hình này được triển khai với sự phối hợp chặt chẽ giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ phường, các tổ chức đoàn thể và người dân trên địa bàn. 

Trong mô hình này, Hội Liên hiệp Phụ nữ đã tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, triển lãm về lợi ích của sống xanh, cách phân loại rác thải, tiết kiệm năng lượng, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường; Cung cấp cây xanh, thùng rác phân loại, các sản phẩm thân thiện với môi trường cho người dân; Tổ chức các cuộc thi, hoạt động để khuyến khích người dân tham gia; Hợp tác với các công ty, tổ chức để thu gom, xử lý rác thải, tái chế, giảm thiểu ô nhiễm môi trường... 

Năm 2024, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường tổ chức 1 buổi đổi rác tái chế lấy quà và cây xanh với tổng lượng rác thu được gần 100kg. 

Hàng năm, Hội Liên hiệp Phụ nữ thường xuyên tổ chức các chương trình truyền thông phân loại rác tại nguồn và tác hại của rác thải nhựa, đồ dùng một lần đối với môi trường. Các chi hội vận động cán bộ hội viên thu gom rác tái chế, bán gây quỹ giúp đỡ phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. 

Chủ tịch UBND phường Lý Thái Tổ Vũ Bích Hiền đánh giá, đại bộ phận các hộ gia đình đã tiến hành phân loại rác thành 4 loại và mang ra các điểm tập kết theo quy định. Điểm đổi rác lấy quà tại 27 Lý Thái Tổ vào sáng thứ Bảy hàng tuần ngày càng đông. Đặc biệt khu tập thể 23B Hàng Tre, tập thể 20 Hàng Vôi đã bố trí thùng thu gom rác thải tái chế để gây quỹ hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. 

Bên cạnh đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Lý Thái Tổ còn phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên và Hội Cựu chiến binh tổ chức Ngày hội 3T - “Tiết giảm - Tái chế - Tái sử dụng”, cuộc thi tìm hiểu về phân loại rác tại nguồn và trưng bày sản phẩm tái chế để người dân có thể tham gia thực hành và nhân rộng. 

Theo bà Lê Bích Thủy - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, công tác phân loại rác tại nguồn được cán bộ và nhân dân nhiệt tình hưởng ứng. Các hình thức tuyên truyền đã có tác động đến nhận thức của người dân, người dân đã nhận thức được sự nguy hại của rác thải nhựa đối với môi trường sống. Số tiền thu về từ chương trình thu gom rác tái chế để bán gây quỹ giúp đỡ phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tuy không nhiều nhưng là sự động viên đối với các hoàn cảnh khó khăn cũng như phong trào của Hội. 

Tương tự phường Lý Thái Tổ, phường Phan Chu Trinh - một trong những phường đầu tiên thực hiện quản lý, phân loại và thu gom rác thải tại nguồn - đã xây dựng mô hình quản lý tốt nguồn chất thải, tái sử dụng hiệu quả. 

Hướng tới thực hiện theo các mô hình phân loại rác tiên tiến, góp phần xây dựng xã hội phát triển bền vững, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Phan Chu Trinh đã triển khai nhiều biện pháp phối hợp cùng chính quyền, các đoàn thể phường xây dựng chương trình, mô hình tuyên truyền. 

Từ đầu tháng 7/2024, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường đã tích cực phối hợp với chính quyền phường triển khai Kế hoạch và Phương án “Quản lý, phân loại, thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn”. Với vai trò là địa bàn tiên phong thực hiện điểm, phường đã bố trí 18 điểm đặt thùng rác thực hiện thu gom từ 17h30 đến 22h00 hàng ngày. 

Hội đã cử lực lượng tham gia trực tại điểm thu gom rác thải rắn sinh hoạt của tổ dân phố để tuyên truyền cho nhân dân thực hiện phân loại. Ngoài việc phân loại rác thải tại nguồn, các hội viên sẽ gom chất thải rắn có thể tái sử dụng tại các điểm nhất định, sau đó đem bán để lấy kinh phí giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn hoặc đóng góp vào các chương trình nhân đạo từ thiện. 

Bên cạnh những hoạt động diễn ra thường ngày, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Phan Chu Trinh còn phối hợp với UBND, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường và Urenco Hoàn Kiếm tổ chức các Ngày thứ Bảy xanh - Ngày hội đổi rác lấy quà. Chương trình đã thu hút được đông đảo người dân trên địa bàn phường tham gia và thu gom được tổng hơn 300kg rác thải các loại. 

Các mô hình này là điển hình tốt để các địa phương khác học tập và nhân rộng. Đây là một cách làm hiệu quả để người dân có thể tham gia vào công cuộc bảo vệ môi trường, xây dựng một cuộc sống xanh và bền vững hơn, tiến tới mục tiêu phân loại chất thải tại nguồn đồng loạt trên 100% các phường tại địa bàn 12 quận của Hà Nội.

Hiệu quả và thách thức 

Quận Hoàn Kiếm là một trong những quận đi đầu trong công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện phân loại rác tại nguồn trên toàn bộ 18/18 phường. Để làm tốt công tác phân loại rác tại từng hộ gia đình, chính quyền địa phương đã quyết liệt triển khai từ chủ trương, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân, tổ chức tuyên truyền, giám sát, xử phạt, báo cáo định kỳ hàng tuần, hàng tháng và sẵn sàng điều chỉnh phương án thực hiện kịp thời, phù hợp với từng đặc thù khu vực. 

Quận đã bố trí 15 điểm thu gom rác thải cồng kềnh di động trên toàn địa bàn, thực hiện tiếp nhận rác thải do người dân mang ra theo khung giờ đã quy định của chính quyền địa phương và thực hiện phân loại, thu gom chất thải tái chế theo 02 hình thức chính là công nhân môi trường thu gom hằng ngày và bố trí 05 điểm đổi rác tái chế lấy quà đã đem lại hiệu quả. Khối lượng rác tái chế thu được trung bình khoảng 2,81 tấn/ngày (chiếm khoảng 1,5% tổng khối lượng rác trên toàn quận) 

 Trong quá trình triển khai phương án, Lãnh đạo UBND quận, cán bộ công chức phòng Tài nguyên và Môi trường tổ chức đi kiểm tra việc phân loại, thu gom, vận chuyển rác trên địa bàn; kịp thời chấn chỉnh hoặc tháo gỡ những khó khăn vướng mắc tại hiện trường. UBND các phường bố trí cán bộ cơ sở (gồm các đồng chí: Tổ trưởng, Hội viên hội LHPN, đoàn viên thanh niên phường…) kiểm tra, hướng dẫn việc phân loại rác tại hộ gia đình và tại các điểm thu gom rác vào giờ thu gom rác trên địa bàn. 

Về công tác xử phạt, UBND Quận đã kiên quyết chỉ đạo cho các lực lượng chức năng của quận thực hiện giám sát, xử phạt các trường hợp vi phạm về vệ sinh môi trường theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP . 

Nhằm phù hợp với thực tế địa phương là khu vực có nhiều ngõ ngách nhỏ, Quận đã triển khai thu rác còn lại bằng xe kín khít, có nắp đậy, đảm bảo tiêu chí kín và không phát sinh nước rác trong quá trình thu gom. Việc thực hiện mô hình này giúp nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường trên địa bàn quận, giảm tình trạng phát sinh mùi, phát sinh nước rác trong quá trình thu gom từ người dân. Với mẫu mã, kiểu dáng đẹp góp phần nâng cao mỹ quan đô thị, đặc biệt là các quận, huyện thường xuyên diễn ra các sự kiện văn hóa, chính trị, xã hội. 

Theo Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội, về hiệu quả kinh tế, sau quá trình triển khai thí điểm phân loại rác, mỗi ngày, đơn vị đã thu gom được trên 3 tấn rác thải tái chế/ngày tại quận Hoàn Kiếm. Khối lượng rác sinh hoạt còn lại trung bình phát sinh giảm khoảng 2 tấn/ngày, tiết giảm cho ngân sách Nhà nước khoảng 1.143.000 đồng/tấn tương ứng với công tác thu gom, vận chuyển và xử lý và giảm 500 triệu đồng chi phí thu gom, xử lý rác thải cồng kềnh. Ngoài ra, chất lượng môi trường trên địa bàn thí điểm có sự chuyển biến tích cực, ý thức trách nhiệm của người dân được nâng cao. 

Tuy nhiên, quá trình triển khai thí điểm cũng gặp phải những vấn đề tồn tạinhư việc người dân chưa thực hiện đúng công tác phân loại, bỏ rác không đúng quy cách, thời gian và khu vực quy định theo phương án tuyên truyền. Tỷ lệ người dân bán chất thải tái chế cho các lực lượng phi chính thức (đồng nát, ve chai) còn nhiều, gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn khu dân cư. Tỷ lệ người dân phân loại rác nguy hại, chất thải cồng kềnh mang ra điểm tập kết quy định còn ít. Tình trạng đổ trộm, đổ lẫn vào chất thải rắn sinh hoạt còn lại trên địa bàn các Quận vẫn còn tồn tại. 

Cùng với đó là những khó khăn trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân. Tại một số khu vực chưa có sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền địa phương trong công tác bố trí, lắp đặt các điểm tập kết chất thải cồng kềnh, nguy hại trên địa bàn. Công tác kiểm tra, xử phạt chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục… 

Việc vận chuyển chất thải còn lại bằng xe cẩu ngang còn gặp nhiều khó khăn khi triển khai thực hiện do hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, vỉa hè, lòng đường luôn bị tận dụng để người dân bán hàng, đỗ xe,… gây cản trở không gian cho hệ thống chuyên dùng; Việc đặt thùng thu rác hạn chế cho việc thực hiện thu phí dựa trên lượng phát thải theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020 do khó xác định được khối lượng theo lượng thải, đánh giá kiểm đếm công tác phân loại, trách nhiệm bỏ rác của chủ nguồn thải...