Cục Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) sắp tới sẽ yêu cầu các lò đốt rác thải đô thị thực hiện giám sát khí thải nguy hại.
Động thái trên được các nhóm bảo vệ môi trường ca ngợi là bước tiến lớn hướng tới việc kiểm soát nguồn ô nhiễm không khí độc hại cục bộ ảnh hưởng đến các khu dân cư thu nhập thấp.
Nguy cơ ô nhiễm từ lò đốt rác
Các lò đốt rác đô thị đang thải ra nhiều chất gây ô nhiễm nguy hiểm như dioxin, vật chất dạng hạt, PFAS, carbon monoxide, axit hoặc khí ni-tơ. Đây là những chất có thể gây ung thư, rối loạn phát triển và nhiều bệnh nguy hiểm khác. Tuy nhiên, hiện vẫn có các biện pháp giám sát hiệu quả đối với các chất này trong quá trình đốt rác.
Trong nỗ lực cải thiện tình hình, EPA đã công bố kế hoạch mới, yêu cầu các lò đốt rác thực hiện hoạt động giám sát khí thải độc hại. Theo đó, quy định này yêu cầu khoảng 60 cơ sở như vậy trên khắp nước Mỹ xem xét khoảng 800 hóa chất nằm trong danh mục phát thải độc hại của liên bang.
Qua đó, dữ liệu thu được sẽ được sử dụng vào mục đích thông báo cho cư dân địa phương về những gì đang được phát thải, kiện tụng, cảnh báo những người ứng cứu đầu tiên, tăng cường giám sát hoặc thông báo cho các cơ quan quản lý của tiểu bang và liên bang về cách thiết lập các giới hạn ô nhiễm mới.
EPA đang "làm điều đúng đắn", Mike Ewall, giám đốc điều hành của nhóm vận động sức khỏe cộng đồng Energy Justice Network cho biết. Nhóm này đồng dẫn đầu một bản kiến nghị lập pháp được 300 nhóm môi trường ký tên yêu cầu EPA thực hiện bước đi này.
Các lò đốt rác của thành phố đốt rác thải dân dụng và thương mại thay cho việc chôn lấp. Chúng thường gây ô nhiễm nghiêm trọng và, theo các nhóm y tế cộng đồng, là không được quản lý chặt chẽ. Các luồng chất thải chứa đầy hàng tiêu dùng và vật liệu có chứa PFAS không bị phá hủy trong quá trình đốt, hoặc PVC tạo thành dioxin khi đốt.
Các cơ sở gây tranh cãi này đã trở thành tâm điểm của nhiều cuộc chiến về sức khỏe cộng đồng. Tại Detroit, một vụ kiện của công dân theo Đạo luật Không khí Sạch của Hoa Kỳ đã đóng cửa lò đốt rác của thành phố lớn nhất vào thời điểm đó, nơi đã thải ra lượng khí carbon monoxide cao trong nhiều thập kỷ tại một khu dân cư thu nhập thấp gần trung tâm thành phố.
Hành động quyết liệt
Bất chấp khí thải độc hại, các lò đốt rác thường tự định vị mình là doanh nghiệp “xanh” để nhận được trợ cấp cho việc sản xuất năng lượng. Các yêu cầu báo cáo mới “sẽ giúp bác bỏ các khiếu nại”, Tim Whitehouse, giám đốc điều hành của nhóm vận động sức khỏe cộng đồng Peer và là cựu luật sư thực thi pháp luật của EPA cho biết.
“Các nhà hoạt động hoan nghênh quyết định này vì họ biết các lò đốt rác đang tự quảng cáo mình là nguồn năng lượng sạch", ông nói thêm.
EPA đã bác bỏ một phần bản kiến nghị yêu cầu EPA giám sát quá trình đốt rác thải y tế và quá trình đốt bùn thải tại các cơ sở xử lý nước thải. Quá trình đốt bùn thải, một sản phẩm phụ của quá trình xử lý nước thải, đặc biệt là một vấn đề vì nó hầu như luôn chứa đầy PFAS. Cơ quan này cho biết họ không có đủ nhân sự để giám sát những quá trình này, nhưng vẫn để ngỏ khả năng thực hiện sau.
EPA đã đưa ra quyết định sau khi nhận được bản kiến nghị lập quy do Peer và Mạng lưới Công lý Môi trường dẫn đầu. Cơ quan này hiếm khi hành động theo các kiến nghị dân sự như vậy, nhưng Nhà Trắng cho biết quyết định này tuân theo đề xuất trước đó của EPA về việc yêu cầu giám sát.
Nhà Trắng cho biết đề xuất này chưa bao giờ được thực hiện, nhưng EPA dưới thời ông Biden đã tiếp thêm sinh lực cho TRI. Ông nói thêm rằng các nhóm môi trường "dự kiến sẽ có sự phản ứng dữ dội của ngành công nghiệp" và đề xuất của biện pháp này vẫn chưa chắc chắn khi Trump tiếp quản EPA. Nhưng EPA sẽ phải đối mặt với các vụ kiện tụng nếu không thực hiện các quy định, Nhà Trắng lưu ý.
"Tôi không hy vọng nhiều vào việc chính quyền ông Trump sẽ thực hiện các bước đi tương tự nhưng chúng tôi sẽ yêu cẩu họ có trách nhiệm với môi trường", ông nói thêm.